โขนกลางแปลง

โขนกลางแปลง เป็นศิลปะการแสดงโขนที่จัดแสดงกลางแจ้งในเวลากลางคืน โดยใช้จอผ้าหรือที่เรียกว่า "ฉาก" เป็นพื้นหลังให้กับนักแสดง และมีการใช้แสงสีและดนตรีประกอบเพื่อสร้างบรรยากาศในการแสดง

โขนกลางแปลงได้รับความนิยมอย่างมากในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 และต้นพุทธศตวรรษที่ 25 โดยมีการจัดแสดงในงานวัด งานเทศกาลต่างๆ และงานรื่นเริงทั่วประเทศ โดยเฉพาะในภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ในปัจจุบัน โขนกลางแปลงยังคงเป็นศิลปะการแสดงที่ได้รับความนิยม โดยมีการจัดแสดงในงานต่างๆ เช่น งานวัด งานประจำจังหวัด และงานเทศกาลต่างๆ นอกจากนี้ ยังมีการจัดแสดงโขนกลางแปลงในโรงละครกลางแจ้งและหอแสดงศิลป์อีกด้วย

ประวัติความเป็นมาของโขนกลางแปลง

โขนกลางแปลงมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน โดยเริ่มแรกมีการจัดแสดงในราชสำนักเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 21 โดยมีการใช้จอผ้าเป็นฉากหลัง และมีการใช้แสงไฟจากคบเพลิงและโคมไฟในการแสดง ต่อมาในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 ได้มีการนำโขนกลางแปลงมาเผยแพร่ในหมู่ประชาชน โดยมีการจัดแสดงในงานวัดและงานเทศกาลต่างๆ โดยใช้จอผ้าหรือฟางเป็นฉาก และมีการใช้แสงไฟจากตะเกียงและโคมไฟในการแสดง

ในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 25 โขนกลางแปลงได้รับความนิยมอย่างมาก โดยมีการจัดแสดงในงานรื่นเริงและงานเทศกาลต่างๆ ทั่วประเทศ นอกจากนี้ ยังมีคณะโขนกลางแปลงอาชีพเกิดขึ้นจำนวนมาก โดยคณะโขนกลางแปลงที่มีชื่อเสียงในสมัยนั้นได้แก่ คณะโขนของคุณครูอาจารย์ท้วม เทพาคม คณะโขนของคุณครูอาจารย์สิน สาระวารี และคณะโขนของคุณครูอาจารย์ทิม ทองมี

ตั้งแต่ช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ 25 เป็นต้นมา โขนกลางแปลงได้รับการพัฒนาและปรับปรุงอย่างต่อเนื่องทั้งในด้านเทคนิคการแสดงและการใช้เทคนิคแสงสีเสียงสมัยใหม่ โดยมีการนำเทคโนโลยีต่างๆ มาใช้ในการแสดง เช่น การฉายภาพยนตร์ การใช้แสงเลเซอร์ และการใช้ระบบเสียงแบบดิจิทัล

ลักษณะของโขนกลางแปลง

โขนกลางแปลงมีลักษณะที่แตกต่างจากโขนในโรงในหลายประการ ได้แก่

• สถานที่แสดง โขนกลางแปลงจัดแสดงกลางแจ้ง ในขณะที่โขนในโรงจัดแสดงในโรงละคร
• ฉากหลัง โขนกลางแปลงใช้จอผ้าหรือฉากเป็นฉากหลัง ในขณะที่โขนในโรงใช้ฉากจริงและฉากวาด
• แสงสว่าง โขนกลางแปลงใช้แสงไฟจากไฟฟ้าและแสงธรรมชาติ ในขณะที่โขนในโรงใช้แสงไฟจากไฟฟ้าและไฟตัด
• ดนตรีประกอบ โขนกลางแปลงใช้ดนตรีประกอบจากวงปี่พาทย์และวงเครื่องสาย ในขณะที่โขนในโรงใช้ดนตรีประกอบจากวงปี่พาทย์และวงเครื่องสาย รวมถึงอาจมีการใช้ดนตรีสมัยใหม่ประกอบด้วย
• การเคลื่อนไหว โขนกลางแปลงมีการเคลื่อนไหวที่อิสระและไม่จำกัดพื้นที่ ในขณะที่โขนในโรงมีการเคลื่อนไหวที่จำกัดพื้นที่และต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของการแสดง

ประโยชน์ของการชมโขนกลางแปลง

การชมโขนกลางแปลงมีประโยชน์หลายประการ ได้แก่

• ความบันเทิง โขนกลางแปลงเป็นศิลปะการแสดงที่ให้ความบันเทิงแก่ผู้ชม ด้วยการแสดงที่สนุกสนาน ตื่นเต้น และน่าตื่นตาตื่นใจ
• ความรู้ โขนกลางแปลงช่วยให้ผู้ชมได้เรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ วรรณคดี และวัฒนธรรมไทย ผ่านการเล่าเรื่องและการแสดง
• ความสามัคคี การชมโขนกลางแปลงเป็นกิจกรรมที่คนในครอบครัวและชุมชนสามารถทำร่วมกันได้ ช่วยสร้างความสามัคคีและความผูกพันระหว่างกัน
• การอนุรักษ์วัฒนธรรม การชมโขนกลางแปลงช่วยอนุรักษ์และสืบสานศิลปะการแสดงโขนอันเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของไทยให้คงอยู่ต่อไป

ตารางการแสดงโขนกลางแปลงประจำปี

ตารางการแสดงโขนกลางแปลงประจำปีมีดังนี้

คณะโขนกลางแปลงที่มีชื่อเสียง

คณะโขนกลางแปลงที่มีชื่อเสียงมีดังนี้

เกร็ดความรู้เกี่ยวกับโขนกลางแปลง

• การแสดงครั้งแรกของโขนกลางแปลง มีการบันทึกว่ามีการแสดงโขนกลางแปลงครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2442 ที่วัดสุทัศน์เทพวราราม โดยคณะโขนของคุณครูอาจารย์ท้วม เทพาคม
• การแสดงโขนกลางแปลงครั้งยิ่งใหญ่ที่สุด มีการบันทึกว่ามีการแสดงโขนกลางแปลงครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดเมื่อปี พ.ศ. 2539 ที่ลานพระราชวังดุสิต โดยใช้ฉากกว้างกว่า 100 เมตรและใช้ศิลปินนักแสดงกว่า 1,000 คน
• โขนกลางแปลงที่ได้รับรางวัลระดับนานาชาติ คณะโขนมโนราห์สุพรรณศรีจากจังหวัดสุพรรณบุรี ได้รับรางวัล "รางวัลชนะเลิศการแสดงดนตรีพื้นบ้าน" จากสมาพันธ์ดนตรีนานาชาติ (International Council for Traditional Music) ในปี พ.ศ. 2545
• โขนกลางแปลงที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ คณะโขนมโนราห์สุพรรณศรีจากจังหวัดสุพรรณบุรี ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวจากยุโรปและอเมริกาเหนือ

Tips and Tricks สำหรับการ