อาการเจ็บฝ่าเท้า บอกโรคอะไรได้บ้าง?

อาการเจ็บฝ่าเท้าเป็นอาการที่พบได้บ่อย โดยจากสถิติของสมาคมโรคเท้าแห่งสหรัฐอเมริกา (American Podiatric Medical Association) พบว่า 77% ของคนอเมริกันจะประสบกับอาการเจ็บฝ่าเท้าในแต่ละปี และ 30% ของผู้ที่มีอาการเจ็บฝ่าเท้าจะต้องเข้ารับการรักษาจากแพทย์

อาการเจ็บฝ่าเท้าสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ โดยก่อนอื่นต้องแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่

• อาการเจ็บฝ่าเท้าจากกล้ามเนื้อและกระดูก (Musculoskeletal pain) เกิดจากความเสียหายที่กล้ามเนื้อ เอ็น กระดูก หรือข้อต่อบริเวณฝ่าเท้า ซึ่งมักเกิดจากการใช้เท้ามากเกินไป การสวมรองเท้าที่ไม่เหมาะสม หรือการมีน้ำหนักตัวมากเกินไป

• อาการเจ็บฝ่าเท้าจากปัญหาอื่นๆ (Non-musculoskeletal pain) เกิดจากการทำงานผิดปกติของอวัยวะอื่นๆ ในร่างกาย หรือโรคบางอย่าง เช่น โรคเบาหวาน โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ หรือโรคมะเร็ง

  

สาเหตุของอาการเจ็บฝ่าเท้าจากกล้ามเนื้อและกระดูก

1. รองช้ำ (Plantar fasciitis)**

รองช้ำเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของอาการเจ็บฝ่าเท้า เกิดจากการอักเสบของพังผืดใต้ฝ่าเท้า (Plantar fascia) ซึ่งเป็นพังผืดที่พาดจากส้นเท้าไปจนถึงปลายเท้า มักเกิดจากการใช้เท้ามากเกินไป เช่น เดินหรือวิ่งเป็นเวลานานๆ การสวมรองเท้าส้นแบน หรือการมีน้ำหนักตัวมากเกินไป

2. เส้นเอ็นอักเสบ (Tendonitis)**

เส้นเอ็นอักเสบเกิดจากการอักเสบของเส้นเอ็น ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อที่เชื่อมต่อกล้ามเนื้อกับกระดูก มักเกิดจากการใช้เท้ามากเกินไป เช่น การวิ่งหรือกระโดดซ้ำๆ การสวมรองเท้าที่ไม่เหมาะสม หรือการมีน้ำหนักตัวมากเกินไป

3. ข้ออักเสบ (Arthritis)**

ข้ออักเสบเกิดจากการอักเสบของข้อต่อ มักเกิดจากการเสื่อมสภาพตามอายุ การบาดเจ็บ หรือโรคบางอย่าง เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์

4. ข้อเท้าแพลง (Sprains)**

ข้อเท้าแพลงเกิดจากการบาดเจ็บของเอ็นบริเวณข้อเท้า มักเกิดจากการเคลื่อนไหวข้อเท้าในทิศทางที่ไม่เหมาะสม เช่น การบิดหรือพลิกข้อเท้า

5. หัก (Fractures)**

การหักเกิดจากการแตกของกระดูก มักเกิดจากการบาดเจ็บรุนแรง เช่น การตกจากที่สูง การถูกของแข็งกระแทก หรือการประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์

สาเหตุของอาการเจ็บฝ่าเท้าจากปัญหาอื่นๆ

1. โรคเบาหวาน**

โรคเบาหวานสามารถทำให้เกิดอาการเจ็บฝ่าเท้าได้เนื่องจากโรคเบาหวานทำให้เส้นประสาทและหลอดเลือดบริเวณเท้าเสียหาย

2. โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์**

โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์เป็นโรคภูมิต้านทานตนเองที่ทำให้เกิดการอักเสบของข้อต่อต่างๆ ในร่างกาย รวมถึงข้อต่อบริเวณฝ่าเท้า

3. โรคมะเร็ง**

บางครั้งอาการเจ็บฝ่าเท้าอาจเกิดจากโรคมะเร็งที่แพร่กระจายไปที่กระดูกหรือเนื้อเยื่อบริเวณฝ่าเท้า

การวินิจฉัยอาการเจ็บฝ่าเท้า

การวินิจฉัยอาการเจ็บฝ่าเท้า แพทย์จะซักประวัติอาการและตรวจร่างกาย โดยแพทย์อาจสั่งตรวจเพิ่มเติมเช่น เอกซเรย์ MRI หรือการตรวจเลือด เพื่อหาสาเหตุของอาการเจ็บฝ่าเท้าที่แท้จริง

การรักษาอาการเจ็บฝ่าเท้า

การรักษาอาการเจ็บฝ่าเท้าจะขึ้นอยู่กับสาเหตุ โดยทั่วไปแล้วแพทย์จะรักษาอาการเจ็บฝ่าเท้าจากกล้ามเนื้อและกระดูกด้วยวิธีดังนี้

การพักเท้า**

การพักเท้าจะช่วยลดแรงกดและการอักเสบที่ฝ่าเท้า โดยแพทย์อาจแนะนำให้หลีกเลี่ยงการเดินหรือยืนเป็นเวลานานๆ หรือทำกิจกรรมที่ทำให้เกิดอาการเจ็บ

ประคบเย็น**

การประคบเย็นจะช่วยลดปวดและลดการอักเสบ โดยแพทย์อาจแนะนำให้ประคบเย็นบริเวณฝ่าเท้าเป็นเวลา 15-20 นาที ทุกๆ 2-3 ชั่วโมง

ยาแก้ปวด**

แพทย์อาจสั่งยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการปวด โดยทั่วไปแล้วแพทย์จะสั่งยาแก้ปวดที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เช่น Ibuprofen และ Naproxen

การกายภาพบำบัด**

การกายภาพบำบัดจะช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อและเพิ่มความยืดหยุ่นบริเวณฝ่าเท้า โดยนักกายภาพบำบัดจะสอนท่าบริหารกล้ามเนื้อและท่ายืดเหยียดที่เหมาะสม

การผ่าตัด**

ในบางกรณีที่อาการเจ็บฝ่าเท้ารุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาแบบอื่น แพทย์อาจพิจารณาการผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมหรือลบเนื้อเยื่อที่เสียหาย

สำหรับอาการเจ็บฝ่าเท้าจากปัญหาอื่นๆ แพทย์จะรักษาตามสาเหตุที่แท้จริง เช่น

• โรคเบาหวาน แพทย์จะรักษาโดยการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ แพทย์จะรักษาด้วยยาต้านการอักเสบและยามดภูมิคุ้มกัน
• โรคมะเร็ง แพทย์จะรักษาตามชนิดและระยะของโรคมะเร็ง

การป้องกันอาการเจ็บฝ่าเท้า

การป้องกันอาการเจ็บฝ่าเท้าสามารถทำได้โดยการปฏิบัติตามคำแนะนำดังนี้

• สวมรองเท้าที่เหมาะสม รองเท้าที่เหมาะสมควรมีขนาดพอดีกับเท้า มีพื้นรองเท้าที่รองรับฝ่าเท้าได้ดี และมีส้นเตี้ยหรือส้นสูงไม่เกิน 2 นิ้ว
• พักเท้าเป็นระยะๆ หากต้องยืนหรือเดินเป็นเวลานานๆ ควรพักเท้าเป็นระยะๆ โดยนั่งหรือนอนยกเท้าสูงเพื่อลดแรงกดที่ฝ่าเท้า
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ การออกกำลังกายสม่ำเสมอจะช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อและเพิ่มความยืดหยุ่นบริเวณฝ่าเท้า
• รักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ การมีน้ำหนักตัวมากเกินไปจะเพิ่มแรงกดที่ฝ่าเท้าและทำให้เกิดอาการเจ็บฝ่าเท้าได้
• ปรึกษาแพทย์หากมีอาการเจ็บฝ่าเท้า หากมีอาการเจ็บฝ่าเท้าที่ไม่หายไปภายใน 2-3 วัน หรือมีอาการปวดรุนแรง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงและรับการรักษาที่เหมาะสม

ตารางสรุปสาเหตุของอาการเจ็บฝ่าเท้าจากกล้ามเนื้อและกระดูก