ปวดท้องน้อยขวาล่าง จุดเริ่มต้นของโรคร้ายแรง

อาการปวดท้องน้อยขวาล่าง เป็นอาการที่พบได้บ่อยครั้งในผู้คนทั่วไป สาเหตุของอาการนี้สามารถเกิดได้จากการเจ็บป่วยของอวัยวะต่างๆ ในช่องท้อง ซึ่งในบางครั้งอาจเป็นสัญญาณของโรคร้ายแรงที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที จากสถิติของกรมการแพทย์ พบว่า อาการปวดท้องน้อยขวาล่างเป็นสาเหตุในการเข้ารับการรักษาที่แผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาลมากถึงปีละกว่า 1 ล้านราย

สาเหตุของอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง

สาเหตุของอาการปวดท้องน้อยขวาล่างสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้

สาเหตุจากภาวะไม่ร้ายแรง

• อาหารเป็นพิษ: เกิดจากการรับประทานอาหารหรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรค เช่น แบคทีเรียหรือไวรัส
• กระเพาะอาหารหรือลำไส้อักเสบ: เกิดจากการติดเชื้อหรือการรับประทานอาหารที่ระคายเคืองต่อกระเพาะอาหารหรือลำไส้
• ลำไส้แปรปรวน (IBS): เป็นภาวะที่ส่งผลต่อการทำงานของลำไส้ใหญ่ ทำให้เกิดอาการปวดท้อง ท้องอืด และท้องผูกหรือท้องเสียสลับกัน
• ท้องผูก: เกิดจากการขับถ่ายอุจจาระได้ยากหรือไม่บ่อยครั้ง ทำให้เกิดการสะสมของอุจจาระในลำไส้ใหญ่และทำให้เกิดอาการปวดท้อง
• ปวดประจำเดือน: เกิดจากการบีบตัวของมดลูกเพื่อขับเลือดประจำเดือน ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยบริเวณด้านใดด้านหนึ่งหรือทั้งสองด้าน

สาเหตุจากภาวะร้ายแรง

• ไส้ติ่งอักเสบ: เป็นภาวะที่เกิดจากการอักเสบของไส้ติ่ง โดยมักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย อาการหลักคือปวดท้องน้อยขวาล่างอย่างรุนแรง
• นิ่วในถุงน้ำดี: เป็นภาวะที่มีการเกิดก้อนนิ่วในถุงน้ำดี ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยขวาล่างอย่างรุนแรงและอาจมาพร้อมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน และตัวเหลือง
• โรคไตอักเสบ: เป็นภาวะที่ไตเกิดการอักเสบ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง รวมถึงอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะแสบขัด และปัสสาวะเป็นเลือด
• เนื้องอกในรังไข่หรือมดลูก: เป็นภาวะที่มีการเกิดเนื้องอกในอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิง ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยและอาจมาพร้อมกับอาการผิดปกติอื่นๆ เช่น ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือมีเลือดออกจากช่องคลอดหลังหมดประจำเดือน
• มดลูกนอกมดลูก: เป็นภาวะที่ไข่ที่受精ฝังตัวอยู่ที่บริเวณนอกมดลูก ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการปวดท้องน้อยอย่างรุนแรงและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

อาการแสดงของอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง

อาการแสดงของอาการปวดท้องน้อยขวาล่างแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการ ดังนี้

สาเหตุจากภาวะไม่ร้ายแรง

• ปวดท้องน้อยข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้าง
• ปวดเป็นพักๆ หรือตลอดเวลา
• ปวดไม่รุนแรงมาก
• อาจมีอาการปวดท้องร่วมกับอาการท้องผูก ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน หรือท้องอืด

สาเหตุจากภาวะร้ายแรง

• ปวดท้องน้อยขวาล่างอย่างรุนแรง
• ปวดอย่างต่อเนื่องหรือเป็นพักๆ ถี่ขึ้นเรื่อยๆ
• อาจมีอาการปวดท้องร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องผูก ท้องเสีย ปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะเป็นเลือด หรือมีเลือดออกจากช่องคลอด

การวินิจฉัยอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง

แพทย์จะวินิจฉัยอาการปวดท้องน้อยขวาล่างโดยการซักประวัติอาการและทำการตรวจร่างกาย ซึ่งแพทย์อาจใช้การตรวจเพิ่มเติมเพื่อยืนยันการวินิจฉัย เช่น

• การตรวจเลือด: เพื่อตรวจหาภาวะติดเชื้อหรือความผิดปกติของอวัยวะต่างๆ
• การตรวจอุจจาระ: เพื่อตรวจหาเชื้อโรคที่อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร
• การตรวจปัสสาวะ: เพื่อตรวจหาความผิดปกติของไตหรือระบบทางเดินปัสสาวะ
• การตรวจอัลตราซาวนด์: เพื่อตรวจหาความผิดปกติในอวัยวะต่างๆ ในช่องท้อง เช่น ไส้ติ่ง ถุงน้ำดี ไต รังไข่ และมดลูก
• การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan): เพื่อตรวจหาความผิดปกติในอวัยวะต่างๆ ในช่องท้องอย่างละเอียด

การรักษาอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง

การรักษาอาการปวดท้องน้อยขวาล่างขึ้นอยู่กับสาเหตุของอาการ ดังนี้

สาเหตุจากภาวะไม่ร้ายแรง

• อาหารเป็นพิษ: รักษาตามอาการด้วยการรับประทานยาลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน และท้องเสีย
• กระเพาะอาหารหรือลำไส้อักเสบ: รักษาด้วยการรับประทานยาปฏิชีวนะหรือยาต้านการอักเสบ
• ลำไส้แปรปรวน: รักษาด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารและการใช้ชีวิต
• ท้องผูก: รักษาด้วยการรับประทานยาถ่ายหรือการใช้สารสวนทวารหนัก
• ปวดประจำเดือน: รักษาด้วยการรับประทานยาแก้ปวดหรือยาฮอร์โมน

สาเหตุจากภาวะร้ายแรง

• ไส้ติ่งอักเสบ: ต้องได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาไส้ติ่งที่อักเสบออก
• นิ่วในถุงน้ำดี: อาจได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาถุงน้ำดีออก
• โรคไตอักเสบ: รักษาตามสาเหตุของโรค เช่น การติดเชื้อหรือโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง
• เนื้องอกในรังไข่หรือมดลูก: อาจได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด การฉายรังสี หรือการให้ยาเคมีบำบัด
• มดลูกนอกมดลูก: ต้องได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาตัวอ่อนที่ฝังตัวนอกมดลูกออก

ภาวะแทรกซ้อนของอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง

หากอาการปวดท้องน้อยขวาล่างเกิดจากสาเหตุที่ร้ายแรงและไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ เช่น

• ไส้ติ่งแตก: อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในช่องท้องและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
• ถุงน้ำดีอักเสบ: อาจทำให้เกิดการติดเชื้อในถุงน้ำดีและบริเวณโดยรอบ
• ภาวะไตวาย: อาจเกิดจากการติดเชื้อหรือโรคไตอักเสบที่ไม่ได้รับการรักษา
• การแพร่กระจายของเนื้องอก: อาจเกิดขึ้นหากเนื้องอกในอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิงไม่ได้รับการรักษา
• การเสียชีวิตของตัวอ่อน: อาจเกิดขึ้นหากมดลูกนอกมดลูกไม่ได้รับการรักษา

การป้องกันอาการปวดท้องน้อยขวาล่าง

การป้องกันอาการปวดท้องน้อยขวาล่างจากสาเหตุที่ไม่ร้ายแรงสามารถทำได้โดย

• รับประทานอาหารที่สะอาด ปรุงสุก และเก็บรักษาอย่างถูกต้อง
• ล้างมือบ่อยๆ ด้วยน้ำสบู่เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ