มะเขือม่วง: ผักแห่งภูมิปัญญาเพื่อสุขภาพและความมั่งคั่ง
มะเขือม่วง พืชผักที่มีคุณประโยชน์มากมาย อุดมไปด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย อีกทั้งยังเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญที่สร้างรายได้ให้เกษตรกรไทยมานานนับศตวรรษ ในบทความนี้ เราจะมารู้จักกับมะเขือม่วงในทุกแง่มุม เพื่อให้เราสามารถใช้ประโยชน์จากพืชชนิดนี้ได้อย่างคุ้มค่าที่สุด
มะเขือม่วง: ผักแห่งภูมิปัญญา
ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มะเขือม่วงมีบทบาทสำคัญในสังคมไทยทั้งในด้านอาหาร ยารักษาโรค และศิลปวัฒนธรรม จากการค้นคว้าทางโบราณคดี พบว่ามะเขือม่วงเป็นหนึ่งในพืชผักที่คนไทยปลูกและบริโภคมานานแล้ว โดยมีหลักฐานการพบเมล็ดมะเขือม่วงในแหล่งโบราณคดีหลายแห่ง เช่น แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี และแหล่งโบราณคดีบ้านโนนวัด จังหวัดนครราชสีมา
ในตำรายาแผนไทย มะเขือม่วงถูกนำมาใช้เป็นยารักษาโรคต่างๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และโรคระบบทางเดินอาหาร นอกจากนี้ มะเขือม่วงยังมีบทบาทในด้านศิลปวัฒนธรรมไทย โดยปรากฏอยู่ในสำนวนสุภาษิตต่างๆ เช่น "งอกงามเหมือนมะเขือม่วง" และ "กินกับมะเขือม่วง"
มะเขือม่วง: แหล่งสารอาหารเพื่อสุขภาพ
มะเขือม่วงเป็นพืชผักที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมไปด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย เช่น ไฟเบอร์ วิตามินซี วิตามินเค และแร่ธาตุต่างๆ เช่น โพแทสเซียม แมกนีเซียม และแมงกานีส
*
ตาราง 1: คุณค่าทางโภชนาการของมะเขือม่วง (ดิบ 100 กรัม)
| สารอาหาร |
ปริมาณ |
| พลังงาน |
25 กิโลแคลอรี |
| คาร์โบไฮเดรต |
6 กรัม |
| โปรตีน |
1 กรัม |
| ไขมัน |
0.2 กรัม |
| ไฟเบอร์ |
3.5 กรัม |
| วิตามินซี |
12 มิลลิกรัม |
| วิตามินเค |
28 ไมโครกรัม |
| โพแทสเซียม |
262 มิลลิกรัม |
| แมกนีเซียม |
12 มิลลิกรัม |
| แมงกานีส |
0.2 มิลลิกรัม |
*
การรับประทานมะเขือม่วงเป็นประจำมีส่วนช่วยในการรักษาสุขภาพและป้องกันโรคต่างๆ ได้ดังนี้
- ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด: มะเขือม่วงมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยลดการเกิดคราบพลัคในหลอดเลือด
- ลดความเสี่ยงโรคมะเร็ง: มะเขือม่วงมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยปกป้องเซลล์จากความเสียหายของอนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดโรคมะเร็ง
- ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด: มะเขือม่วงมีไฟเบอร์สูง ซึ่งช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาลในกระแสเลือด ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดไม่สูงขึ้นเร็วเกินไป
- บรรเทาอาการเบาหวาน: มะเขือม่วงมีสารที่ช่วยเพิ่มการหลั่งอินซูลิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
- ลดความดันโลหิต: มะเขือม่วงมีโพแทสเซียมสูง ซึ่งช่วยลดความดันโลหิตสูง
- บำรุงกระดูก: มะเขือม่วงมีวิตามินเคสูง ซึ่งช่วยเสริมสร้างกระดูกให้แข็งแรง
- บำรุงสมอง: มะเขือม่วงมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยปกป้องเซลล์สมองจากความเสียหายของอนุมูลอิสระ จึงอาจช่วยป้องกันโรคสมองเสื่อมได้
มะเขือม่วง: พืชเศรษฐกิจสร้างรายได้
นอกจากคุณประโยชน์ทางด้านสุขภาพแล้ว มะเขือม่วงยังเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของไทย โดยในปี 2564 ประเทศไทยมีพื้นที่เพาะปลูกมะเขือม่วงกว่า 100,000 ไร่ และมีผลผลิตมะเขือม่วงรวมกว่า 500,000 ตัน ซึ่งคิดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจกว่า 5,000 ล้านบาท
พื้นที่ปลูกมะเขือม่วงที่สำคัญของไทย ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคใต้ โดยจังหวัดที่มีพื้นที่ปลูกมะเขือม่วงมากที่สุด ได้แก่ จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดนครพนม จังหวัดอุดรธานี และจังหวัดสกลนคร
*
ตาราง 2: พื้นที่เพาะปลูกและผลผลิตมะเขือม่วงในประเทศไทย ปี 2564
| ภาค |
พื้นที่เพาะปลูก (ไร่) |
ผลผลิต (ตัน) |
| เหนือ |
25,000 |
100,000 |
| กลาง |
20,000 |
80,000 |
| ตะวันออกเฉียงเหนือ |
35,000 |
150,000 |
| ใต้ |
20,000 |
100,000 |
| รวม |
100,000 |
500,000 |
*
มะเขือม่วงสามารถสร้างรายได้ให้เกษตรกรไทยได้ดี เนื่องจากเป็นพืชที่ปลูกง่าย มีความทนทานต่อโรคและแมลงศัตรูพืช อีกทั้งยังมีผลผลิตสูงและมีราคาจำหน่ายที่ค่อนข้างดีในท้องตลาด
เทคนิคการปลูกมะเขือม่วงให้ได้ผลผลิตสูง
การปลูกมะเขือม่วงให้ได้ผลผลิตสูง เกษตรกรควรให้ความสำคัญกับขั้นตอนต่างๆ ดังนี้
- การเตรียมดิน: ดินที่เหมาะสำหรับการปลูกมะเขือม่วงควรเป็นดินร่วนปนทราย ระบายน้ำได้ดี และมีความอุดมสมบูรณ์
- การเตรียมกล้า: ก่อนปลูกมะเขือม่วง ควรเพาะกล้าไว้ก่อน โดยใช้เมล็ดพันธุ์ที่ดี มีคุณภาพ และเพาะในถาดเพาะกล้าที่ผสมดินปลูกที่เหมาะสม
- การย้ายกล้า: เมื่อต้นกล้ามีอายุประมาณ 30-45 วัน สามารถย้ายกล้าลงแปลงปลูกได้ โดยขุดหลุมปลูกให้มีขนาดใหญ่กว่าถุงเพาะกล้าเล็กน้อย จากนั้นนำต้นกล้าออกจากถุงเพาะกล้าและวางลงในหลุมปลูก กดดินรอบๆ ต้นกล้าให้แน่น และรดน้ำให้ชุ่ม
- การดูแลรักษา: เมื่อต้นมะเขือม่วงตั้งตัวได้แล้ว ควรดูแลรักษาให้ดี โดยหมั่นรดน้ำ พรวนดิน กำจัดวัชพืช ใส่ปุ๋ย และป้องกันกำจัดโรคและแมลงศัตรูพืช
การเก็บเกี่ยวผลผลิต
มะเขือม่วงจะเริ่มให้ผลผลิตเมื่อมีอายุประมาณ 60-90 วัน โดยเกษตรกรจะเก็บเกี่ยวผลผลิตเมื่อผลมะเขือม่
