แผ่นดินถล่ม ภัยธรรมชาติที่ไม่ควรมองข้าม

จากสถิติของกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พบว่าในปี 2565 ประเทศไทยเกิดเหตุการณ์แผ่นดินถล่มสูงถึง 102 ครั้ง คร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 20 ราย และสร้างความเสียหายมูลค่ากว่า 100 ล้านบาท ตัวเลขเหล่านี้อาจดูไม่มากนักเมื่อเทียบกับภัยพิบัติอื่นๆ แต่แผ่นดินถล่มกลับเป็นภัยร้ายที่ส่งผลกระทบรุนแรงในวงกว้าง จึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรมองข้าม

สาเหตุของแผ่นดินถล่ม

แผ่นดินถล่มเกิดขึ้นเมื่อมวลดินหรือหินไหลลงมาจากที่สูงหรือเนินเขา สาเหตุหลักๆ ได้แก่

1. ฝนตกหนักและต่อเนื่อง: ฝนที่ตกหนักและต่อเนื่องเป็นเวลานานจะทำให้ดินอุ้มน้ำจนหนักและอ่อนตัวลง
2. สภาพพื้นที่: พื้นที่ที่มีความลาดชันสูง ภูเขาที่สูงชัน กำแพงดินที่ไม่เสถียร มีโอกาสเกิดแผ่นดินถล่มได้ง่ายกว่าพื้นที่ราบ
3. การตัดไม้ทำลายป่า: ต้นไม้ช่วยยึดดินให้อยู่ในที่ ทำให้ดินมีความเสถียรมากขึ้น เมื่อมีการตัดไม้ทำลายป่า ดินก็จะสูญเสียตัวประคอง ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดแผ่นดินถล่ม
4. แผ่นดินไหว: แผ่นดินไหวสามารถทำให้เกิดแรงสั่นสะเทือน รบกวนโครงสร้างของดินและทำให้ดินถล่มได้
5. การใช้ประโยชน์ที่ดินที่ไม่เหมาะสม: เช่น การสร้างบ้านเรือนบนหรือใกล้บริเวณที่ลาดชัน การขุดเจาะดินเพื่อทำเหมืองหรือวางท่อ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดแผ่นดินถล่ม

ผลกระทบของแผ่นดินถล่ม

แผ่นดินถล่มสามารถส่งผลกระทบได้รุนแรงทั้งในแง่มร่างกายและทรัพย์สิน

ผลกระทบทางร่างกาย:
- บาดเจ็บร้ายแรงหรือเสียชีวิต
- ทรัพย์สินเสียหาย
- การสัญจรหยุดชะงัก
- น้ำและไฟฟ้าดับ
- ความสูญเสียด้านจิตใจ

ผลกระทบทางทรัพย์สิน:
- บ้านเรือนและสิ่งปลูกสร้างเสียหาย
- ถนนสะพานถูกตัดขาด
- ไร่นาเสียหาย
- ป่าไม้ถูกทำลาย

การป้องกันและบรรเทาภัยแผ่นดินถล่ม

การป้องกันและบรรเทาภัยแผ่นดินถล่มสามารถทำได้โดย

1. การจัดการป่าไม้: รักษาและปลูกป่าในพื้นที่ที่มีความเสี่ยง เพื่อให้ต้นไม้ช่วยยึดดินและป้องกันการกัดเซาะ
2. การวางผังเมือง: หลีกเลี่ยงการสร้างสิ่งปลูกสร้างในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดแผ่นดินถล่ม
3. การสร้างเขื่อนป้องกัน: สร้างเขื่อนหรือกำแพงป้องกันเพื่อชะลอความเร็วหรือเปลี่ยนทิศทางการไหลของดิน
4. การจัดการน้ำ: สร้างระบบระบายน้ำที่ดีเพื่อไม่ให้น้ำท่วมขังในพื้นที่เสี่ยง
5. การเตือนภัย: ติดตั้งระบบเตือนภัยเพื่อแจ้งเตือนประชาชนเมื่อมีความเสี่ยงแผ่นดินถล่ม
6. การซ้อมแผนเผชิญเหตุ: ฝึกซ้อมแผนเผชิญเหตุแผ่นดินถล่มเพื่อให้ประชาชนรู้วิธีการรับมืออย่างปลอดภัย

สถิติแผ่นดินถล่มในประเทศไทย

จากข้อมูลของกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พบว่า เขตภาคใต้ เป็นพื้นที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดแผ่นดินถล่มสูงที่สุด รองลงมาคือ เขตภาคเหนือ และ เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ในช่วงปี 2560-2565 ประเทศไทยเกิดเหตุการณ์แผ่นดินถล่มรวมทั้งสิ้น 407 ครั้ง คร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 60 ราย และสร้างความเสียหายมูลค่ากว่า 500 ล้านบาท

ตารางภัยแผ่นดินถล่มในประเทศไทย

เรื่องตลกเกี่ยวกับแผ่นดินถล่มและบทเรียนที่ได้

1. เรื่องตลก: นักธรณีวิทยาไปสำรวจพื้นที่ที่เกิดแผ่นดินถล่ม แล้วก็เจอกับชาวบ้านยืนโบกมืออยู่ริมถนน นักธรณีวิทยาเลยตะโกนถามว่า "เกิดอะไรขึ้นเหรอครับ?" ชาวบ้านตอบว่า "รถผมถูกดินถล่มกลบไปแล้วครับ ผมเลยโบกให้ดินช่วยขุดรถผมขึ้นมา"

บทเรียนที่ได้: แม้แต่ในสถานการณ์วิกฤติ เราก็ยังสามารถมีอารมณ์ขันและมองโลกในแง่ดีได้

2. เรื่องตลก: ชายคนหนึ่งเดินอยู่ในป่า แล้วก็เจอแผ่นดินถล่มไหลลงมา เขาเลยรีบวิ่งหนีสุดชีวิต พอวิ่งมาได้สักพัก เขาก็สะดุดหกล้มลง แต่กลับพบว่าดินถล่มได้ไหลผ่านเขาไปแล้ว

บทเรียนที่ได้: บางครั้งการหยุดพักหรือล่าช้าก็อาจเป็นสิ่งดี เพราะอาจช่วยให้เราหลุดพ้นจากอันตรายได้

3. เรื่องตลก: นักข่าวรายงานข่าวแผ่นดินถล่มในหมู่บ้านแห่งหนึ่ง ชาวบ้านคนหนึ่งให้สัมภาษณ์ว่า "ผมยังโชคดีที่หนีออกจากบ้านได้ทัน ก่อนที่บ้านจะถูกดินถล่มถล่มไปทั้งหลัง" นักข่าวถามว่า "แล้วคุณมีเวลาเก็บของมีค่าอะไรออกมาได้บ้าง" ชาวบ้านตอบว่า "ผมเก็บกระเป๋าเป้มาแค่ใบเดียว แต่กลับติดอยู่ที่เสาบ้าน เลยได้แค่เอาเสามาด้วย"

บทเรียนที่ได้: ในสถานการณ์ฉุกเฉิน อย่าลืมนึกถึงความปลอดภัยของตัวเองเป็นอันดับแรก สิ่งของมีค่าสามารถหาใหม่ได้

วิธีการรับมือกับแผ่นดินถล่มแบบทีละขั้นตอน

1. สังเกตสัญญาณอันตราย: เช่น ฝนตกหนักต่อเนื่องนานหลายชั่วโมง พื้นดินเริ่มมีการเคลื่อนไหวหรือแยกตัว
2. อพยพไปยังพื้นที่ปลอดภัย: รีบอพยพไปยังพื้นที่สูงหรือพื้นที่โล่งห่างจากบริเวณที่เสี่ยงต่อการเกิดแผ่นดินถล่ม
3. แจ้งเจ้าหน้าที่: แจ้งเจ้าหน้าที่หรือหน่วยงานท้องถิ่นในพื้นที่เพื่อขอความช่วยเหลือ
4. หลีกเลี่ยงการใช้รถยนต์: หลีกเลี่ยงการใช้รถยนต์ในบริเวณที่มีความเสี่ยง เพราะอาจถูกดินถล่มกลบได้
5. ติดตามข่าวสาร: ติดตามข่าวสารการเตือนภัยแผ่นดินถล่มจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
6. เตรียมพร้อมรับมือ: เตรียมกระเป๋าฉุกเฉินที่มีน้ำ อาหาร ยา และของจำเป็นอื่นๆ เพื่อใช้ในกรณีฉุกเฉิน

เหตุใดแผ่นดินถล่มจึงสำคัญและมีประโยชน์

แผ่นดินถล่มมีความสำคัญเพราะ:

• ช่วยนำพาแร่ธาตุและสารอาหารจากที่สูงลงมาสู่พื้นที่บริเวณเชิงเขา ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์
• สร้างความหลากหลายทางชีวภาพโดยการสร้างพื้นที่อยู่อาศัยใหม่ๆ สำหรับพืชและสัตว์
• ก่อตัวเป็นภูมิประเทศใหม่ๆ เช่น หุบเขา ผาชัน และที่ราบเชิงเขา