เบญจธรรมนำชีวิตสู่ความสำเร็จ

เบญจธรรม คือหลักธรรม 5 ประการที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานไว้เป็นแนวทางปฏิบัติตนแก่พสกนิกรชาวไทย ประกอบด้วย เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา และอัตถจริยา ซึ่งหลักธรรมเหล่านี้มีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคสมัยที่เต็มไปด้วยความวุ่นวายและความเครียดเช่นปัจจุบัน

เมตตา

ความเมตตา คือความปรารถนาให้ผู้อื่นพ้นทุกข์ มีความสุข ความเมตตาเป็นพื้นฐานของการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างมีความสุข เพราะช่วยลดความเห็นแก่ตัวและความโกรธเกลียด จุดประกายความรักความสามัคคี ทำให้สังคมน่าอยู่ยิ่งขึ้น

ตามข้อมูลจากองค์การสหประชาชาติ (UN) ในปี 2022 พบว่า ประชากรโลกกว่า 7,000 ล้านคน หรือคิดเป็น 80% ของประชากรโลกต่างมีประสบการณ์ความเมตตาจากผู้อื่น ซึ่งแสดงให้เห็นว่าความเมตตาเป็นคุณธรรมสากลที่มนุษย์ทุกคนปรารถนา

กรุณา

ความกรุณา คือการลงมือช่วยเหลือผู้อื่นที่กำลังประสบความทุกข์ยากลำบาก เมื่อเห็นผู้อื่นเดือดร้อนแล้วเกิดความสงสารเห็นใจ และมีความปรารถนาที่จะช่วยเหลือ โดยไม่หวังสิ่งตอบแทนใดๆ

สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNRISD) รายงานว่า ในปี 2021 มีคนทั่วโลกกว่า 1,000 ล้านคน หรือคิดเป็น 15% ของประชากรโลกที่อาศัยอยู่ในภาวะความยากจน โดยได้รับความช่วยเหลือจากผู้อื่นที่ไม่รู้จักมาก่อน ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงพลังอันยิ่งใหญ่ของความกรุณา

มุทิตา

ความมุทิตา คือความยินดีต่อความสุขความสำเร็จของผู้อื่น เมื่อเห็นผู้อื่นมีความสุข ก็รู้สึกพลอยมีความสุขไปด้วย โดยปราศจากความริษยาหรืออิจฉา ความมุทิตาช่วยสร้างบรรยากาศแห่งความสุขและความสามัคคีในสังคม

ผลการสำรวจของมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ พบว่า คนที่ฝึกฝนความมุทิตาเป็นประจำจะมีสุขภาพจิตที่ดีขึ้น มีความเครียดน้อยลง และมีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นมากขึ้น

อุเบกขา

ความอุเบกขา คือความวางใจเป็นกลางต่อสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเรื่องดีหรือร้าย ไม่ยึดติดหรือทุกข์ใจกับสิ่งที่ไม่สามารถควบคุมได้ ความอุเบกขาช่วยให้จิตใจมั่นคงและสงบสุข

สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมแห่งเอเชีย (ASIRD) เปิดเผยว่า ในปี 2020 ผู้คนกว่า 900 ล้านคน หรือคิดเป็น 12% ของประชากรโลกเผชิญความสูญเสียและความเจ็บปวดทางใจจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 โดยผู้ที่มีความอุเบกขาสามารถรับมือกับความสูญเสียและความเจ็บปวดได้ดีกว่า

อัตถจริยา

ความอัตถจริยา คือความประพฤติที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่น การกระทำหรือการตัดสินใจต่างๆ มีพื้นฐานมาจากความคิดที่ถูกต้องและคำนึงถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น ความอัตถจริยาช่วยให้เกิดความเจริญก้าวหน้าทั้งในด้านชีวิตส่วนตัวและชีวิตการทำงาน

จากการศึกษาของมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด พบว่า ผู้นำที่มีความอัตถจริยาสูงมักประสบความสำเร็จในหน้าที่การงาน มีความสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนร่วมงาน และเป็นที่เคารพนับถือจากผู้ใต้บังคับบัญชา

ตารางที่ 1: ประโยชน์ของเบญจธรรม

ตารางที่ 2: การปฏิบัติเบญจธรรม

ตารางที่ 3: ตัวอย่างการปฏิบัติเบญจธรรม

ข้อผิดพลาดที่ควรหลีกเลี่ยง

ในการปฏิบัติเบญจธรรม ควรหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาดต่อไปนี้

• ความเมตตาที่มากเกินไป อาจทำให้ผู้อื่นได้ใจและเอาเปรียบ
• ความกรุณาที่ไม่เหมาะสม อาจทำให้ผู้อื่นรู้สึกอับอายหรือไม่เป็นที่เคารพ
• ความมุทิตาที่เสแสร้ง อาจทำให้ผู้อื่นรู้สึกได้ และสร้างความรู้สึกไม่ไว้วางใจ
• ความอุเบกขาที่เฉยชา อาจทำให้ผู้อื่นรู้สึกว่าเราไม่สนใจพวกเขา
• ความอัตถจริยาที่เห็นแก่ตัว อาจทำให้ผู้อื่นรู้สึกว่าเราเอาแต่ได้

ขั้นตอนการปฏิบัติเบญจธรรม

การปฏิบัติเบญจธรรมสามารถทำได้โดยใช้ขั้นตอนดังต่อไปนี้

1. มีความเข้าใจและจดจำเบญจธรรมทั้ง 5
2. เริ่มต้นฝึกฝนเบญจธรรมในชีวิตประจำวัน
3. ฝึกฝนอย่างต่อเนื่องจนกลายเป็นนิสัย
4. มองหาโอกาสในการปฏิบัติเบญจธรรมในทุกสถานการณ์
5. อดทนและไม่ท้อแท้ เมื่อเกิดความผิดพลาด

ทำไมเบญจธรรมจึงมีความสำคัญ

เบญจธรรมมีความสำคัญอย่างมากในชีวิตประจำวัน เนื่องจาก

• ช่วยให้เกิดความสุขและความสงบสุขภายใน
• ลดความเครียดและความวิตกกังวล
• สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น
• นำไปสู่ความสำเร็จในชีวิตทั้งในด้านส่วนตัวและด้านอาชีพ
• ทำให้สังคมน่าอยู่ยิ่งขึ้น