หนองซ้ำซาก: โรคร้ายที่คุณควรรู้จัก

หนองซ้ำซาก (Chronic suppurative otitis media หรือ CSOM) เป็นภาวะการอักเสบและติดเชื้อเรื้อรังที่หูชั้นกลาง ซึ่งส่งผลให้เกิดหนองไหลจากหูซ้ำๆ โดยทั่วไปแล้ว CSOM จะเกิดขึ้นหลังจากการติดเชื้อหูชั้นกลางเฉียบพลัน (acute otitis media หรือ AOM) ที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม

อาการของหนองซ้ำซาก

อาการที่พบบ่อยของหนองซ้ำซาก ได้แก่:

• หนองไหลจากหู: หนองมักจะมีสีเหลืองหรือสีเขียว และอาจมีกลิ่นเหม็น
• เจ็บหู: อาการเจ็บหูมักจะเป็นแบบปวดหน่วงหรือตุบๆ
• สูญเสียการได้ยิน: การติดเชื้ออาจทำให้เกิดการสูญเสียการได้ยินชั่วคราวหรือถาวร
• เวียนศีรษะ: การติดเชื้ออาจทำให้เกิดเวียนศีรษะได้
• หูอื้อ: อาจมีเสียงดังในหู

สาเหตุของหนองซ้ำซาก

สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของหนองซ้ำซาก ได้แก่:

• การติดเชื้อแบคทีเรีย: แบคทีเรีย เช่น Streptococcus pneumoniae และ Haemophilus influenzae เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของ CSOM
• การติดเชื้อไวรัส: ไวรัส เช่น ไวรัสไข้หวัดใหญ่และไวรัสซิงไซเทียในระบบหายใจ อาจทำให้เกิดการติดเชื้อหูชั้นกลางที่นำไปสู่ CSOM
• กีดขวางท่อยได้ยิน: โครงสร้างที่ผิดปกติ เช่น โพลิปจมูกหรืออะดีนอยด์โต อาจกีดขวางท่อยได้ยินและทำให้ของเหลวคั่งในหูชั้นกลาง ซึ่งอาจทำให้เกิดการติดเชื้อ
• ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ: ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ อาจมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อหูชั้นกลางและ CSOM มากกว่า

การวินิจฉัยหนองซ้ำซาก

แพทย์จะวินิจฉัย CSOM โดยพิจารณาจากประวัติอาการของผู้ป่วย การตรวจร่างกาย และการตรวจหู โดยแพทย์อาจใช้กล้องตรวจหู (otoscope) เพื่อตรวจหารูในเยื่อแก้วหู (tympanic membrane perforation) ซึ่งเป็นสัญญาณของ CSOM

การรักษาหนองซ้ำซาก

การรักษา CSOM มีดังนี้:

• ยาปฏิชีวนะ: แพทย์จะสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย
• ยาหยอดหู: ยาหยอดหูอาจช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียและลดการอักเสบ
• การผ่าตัด: ในกรณีที่รักษาด้วยยาไม่ได้ผล แพทย์อาจแนะนำให้ผ่าตัดเพื่อระบายหนองออกจากหูชั้นกลางและซ่อมแซมรูในเยื่อแก้วหู

ภาวะแทรกซ้อนของหนองซ้ำซาก

หากไม่ได้รับการรักษา CSOM อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรง ได้แก่:

• การติดเชื้อแพร่กระจาย: การติดเชื้ออาจแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกาย เช่น กะโหลกศีรษะ สมอง หรือเส้นประสาทใบหน้า
• การสูญเสียการได้ยินถาวร: การติดเชื้อเรื้อรังอาจทำให้เกิดการสูญเสียการได้ยินแบบถาวร
• เยื่อหุ้มสมองอักเสบ: ในกรณีที่รุนแรง การติดเชื้ออาจแพร่กระจายไปยังเยื่อหุ้มสมองและทำให้เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

การป้องกันหนองซ้ำซาก

มาตรการป้องกันต่อไปนี้สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิด CSOM:

• การฉีดวัคซีน: วัคซีนป้องกันโรคหัดเยอรมัน คางทูม และหัด (MMR) สามารถป้องกันการติดเชื้อหูชั้นกลางที่อาจนำไปสู่ CSOM ได้
• การรักษาสุขอนามัยของหู: หลีกเลี่ยงการแคะหูและทำความสะอาดหูอย่างสม่ำเสมอ
• การรักษาอาการแพ้: การรักษาอาการแพ้สามารถช่วยลดความเสี่ยงของการติดเชื้อหูชั้นกลางที่อาจนำไปสู่ CSOM ได้
• หลีกเลี่ยงควันบุหรี่: การสูบบุหรี่สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อหูชั้นกลาง

ตารางที่ 1: สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของหนองซ้ำซาก

ตารางที่ 2: อาการทั่วไปของหนองซ้ำซาก

ตารางที่ 3: ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากหนองซ้ำซาก

เคล็ดลับและเทคนิค

• หยอดน้ำเกลือ: หยอดน้ำเกลือเข้าไปในหูอาจช่วยขจัดหนองและสิ่งสกปรกอื่นๆ ออกจากหู
• ประคบอุ่น: การประคบอุ่นที่หูอาจช่วยลดอาการปวดและอักเสบ
• หลีกเลี่ยงการว่ายน้ำ: การว่ายน้ำอาจทำให้การติดเชื้อแย่ลง
• ติดตามอาการ: ให้สังเกตอาการของตนเองและติดต่อแพทย์หากอาการแย่ลงหรือไม่ดีขึ้น

เรื่องราวที่น่าสนใจ

เรื่องที่ 1: หนูตัวน้อยกับหนองซ้ำซาก

หนูตัวน้อยอาศัยอยู่ในบ้านเก่าๆ หลังหนึ่ง มันมีความสุขกับการสำรวจบ้านและเล่นกับของเล่น แต่แล้ววันหนึ่ง มันก็เริ่มมีหนองไหลออกจากหู มันรู้สึกเจ็บและกลัวมาก

หนูตัวน้อยวิ่งไปหาหมอ หมอตรวจหูของมันและบอกว่ามันเป็นหนองซ้ำซาก หมอบอกหนูว่ามันต้องหยอดตาหยอดเข้าไปในหูเป็นเวลาหนึ่งสัปดาห์และต้องระมัดระวังไม่ให้หูเปียกน้ำ

หนูตัวน้อยทำตามคำแนะนำของหมออย่างเคร่งครัด หนึ่งสัปดาห์ต่อมา หนองก็หยุดไหลออกจากหูของมันและมันก็รู้สึกดีขึ้นมาก

บทเรียน: แม้ว่าหนองซ้ำซากจะเป็นภาวะที่ไม่พึงประสงค์ แต่ก็สามารถรักษาได้ด้วยการรักษาที่เหมาะสม

เรื่องที่ 2: เด็กชายจอร์จกับหูมีหนอง

จอร์จเป็นเด็กชายวัย 10 ขวบที่มักจะป่วยอยู่เสมอ เขาเป็นหวัดและหูติดเชื้อบ่อยมาก วันหนึ่ง จอร์จมีหนองไหลออกจากหู เขาไปหาหมอและหมอบอกว่าเขาเป็นหนองซ้ำซาก

จอร์จไม่ชอบหยอดตาหยอดเข้าไปในหู แต่เขาก็รู้ว่ามันจำเป็น เขาหยอดตามคำสั่งของหมอและไม่นานหนองก็หยุดไหลออกจากหูของเขา

บทเรียน: แม้ว่าหนองซ้ำซากจะเป็นภาวะที่น่ารำคาญ แต่ก็ไม่ใช่ปัญหาใหญ่ หากได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม

**เรื่องที่ 3: คุณยาย