กล่องข้าวโฟม บรรจุภัณฑ์อันตรายที่ครองเมืองไทย

กล่องข้าวโฟม ภาชนะใส่อาหารที่เราคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี พบได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน แต่รู้หรือไม่ว่ากล่องข้าวโฟมเหล่านี้แฝงไปด้วยอันตรายที่ไม่ควรมองข้าม

โฟม อันตรายกว่าที่คิด

กล่องข้าวโฟมผลิตจากพลาสติกประเภท โพลีสไตรีน (Polystyrene) ซึ่งเป็นพลาสติกชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้ง (Single-use Plastic) ที่ย่อยสลายยากมาก โดยต้องใช้เวลาย่อยสลายนานถึง 500 ปี นอกจากนี้โฟมยังมีสารพิษชื่อ สไตรีน (Styrene) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งที่สามารถซึมผ่านอาหารเข้าสู่ร่างกายได้เมื่อสัมผัสกับความร้อน

ข้อมูลจาก องค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่า สไตรีนเป็นสารก่อมะเร็งที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพดังนี้

• ก่อให้เกิดความผิดปกติทางพันธุกรรม
• เป็นอันตรายต่อระบบประสาท
• ก่อให้เกิดโรคมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งเต้านม และมะเร็งปอด

ผลกระทบของกล่องข้าวโฟมต่อสิ่งแวดล้อม

นอกจากอันตรายต่อสุขภาพแล้ว กล่องข้าวโฟมยังส่งผลกระทบร้ายแรงต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย

• ก่อให้เกิดขยะตกค้าง: กล่องข้าวโฟมย่อยสลายยากมาก จึงกลายเป็นขยะที่ก่อให้เกิดปัญหามลพิษในสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะในแหล่งน้ำและทะเล
• เป็นแหล่งแพร่เชื้อโรค: กล่องข้าวโฟมเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคได้ง่าย เนื่องจากมีรูพรุนและทำความสะอาดได้ยาก
• ทำลายระบบนิเวศ: ขยะกล่องข้าวโฟมที่ตกค้างในสิ่งแวดล้อมสามารถทำลายระบบนิเวศและเป็นอันตรายต่อสัตว์ป่าได้

ข้อมูลน่าตกใจเกี่ยวกับกล่องข้าวโฟมในไทย

จากข้อมูลของ กรมควบคุมมลพิษ พบว่ากล่องข้าวโฟมเป็นขยะพลาสติกชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้งที่พบมากที่สุดในประเทศไทย คิดเป็นสัดส่วนประมาณ 80% ของขยะพลาสติกประเภทนี้

• ทุกวัน: มีการใช้กล่องข้าวโฟมในไทยประมาณ 1.5 ล้านใบ
• ทุกปี: มีการใช้กล่องข้าวโฟมในไทยมากกว่า 547 ล้านใบ
• ทุกๆ 10 ใบ ของขยะพลาสติกในไทย: จะเป็นกล่องข้าวโฟม

ตารางเปรียบเทียบอันตรายของกล่องข้าวโฟมกับภาชนะอื่นๆ

ทิปส์และเทคนิคในการเลี่ยงกล่องข้าวโฟม

เพื่อลดการใช้กล่องข้าวโฟมและป้องกันอันตรายจากสารสไตรีน เราสามารถทำได้ดังนี้

• นำกล่องข้าวไปเอง: นำกล่องข้าวส่วนตัวที่ทำจากวัสดุปลอดภัยไปใส่ข้าวกลางวันแทนการรับกล่องโฟม
• ใช้ภาชนะใส่อาหารแบบอื่น: ใช้วิธีห่อข้าวด้วยกระดาษไขหรือฟอยล์ห่ออาหาร แล้วใส่ในกระเป๋ากลางวันแทนกล่องข้าวโฟม
• ทานอาหารที่ร้าน: เลือกรับประทานอาหารที่ร้านแทนการซื้อใส่กล่องโฟมกลับบ้าน
• รณรงค์ให้เลิกใช้กล่องข้าวโฟม: ร่วมรณรงค์ให้ร้านอาหารและผู้บริโภคเลิกใช้กล่องข้าวโฟม และหันมาใช้ภาชนะใส่อาหารที่ปลอดภัยและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมแทน

เรื่องราวชวนขำและบทเรียนที่ได้

1. เรื่องราวที่ 1:
   - ลูกชายของเพื่อนซื้อข้าวหมูแดง ใส่กล่องข้าวโฟมมากินที่บ้าน
   - ระหว่างที่กินข้าว ลูกชายของเพื่อนโวยวายว่า ข้าวมีกลิ่นแปลกๆ
   - เพื่อนของลูกชายมองดูข้าว แล้วเห็นว่ามีจุดๆ เล็กๆ สีดำกระจายอยู่ทั่วข้าว
   - เมื่อนำกล่องข้าวไปส่องดูใกล้ๆ เพื่อนของลูกชายถึงกับผงะ เพราะจุดสีดำเหล่านั้นคือไข่แมลงวันที่เกาะอยู่ในกล่องข้าวโฟม

บทเรียนที่ได้: กล่องข้าวโฟมเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคได้ง่าย

2. เรื่องราวที่ 2:
   - คุณนายท่านนึงสั่งอาหารจากร้านอาหาร แล้วขอให้ใส่ในกล่องข้าวโฟม
   - พอได้อาหารกลับมาเปิดกล่องดู คุณนายถึงกับช็อก เพราะอาหารที่สั่งไปมีเพียงเศษๆ ไม่ถึงครึ่งกล่อง
   - คุณนายโทรไปต่อว่าร้านอาหาร ร้านอาหารตอบว่าใส่อาหารให้เต็มกล่องแล้ว แต่กล่องข้าวโฟมละลายติดไปกับอาหาร

บทเรียนที่ได้: กล่องข้าวโฟมละลายได้ง่ายเมื่อสัมผัสกับความร้อน

3. เรื่องราวที่ 3:
   - วันนึงแม่บ้านกำลังทำความสะอาดบ้าน แล้วเจอกล่องข้าวโฟมที่ลืมทิ้งไปนานแล้ว
   - แม่บ้านหยิบกล่องข้าวโฟมแล้วโยนใส่ถังขยะข้างบ้าน
   - พอโยนกล่องข้าวโฟมเข้าไปในถังขยะ ปรากฏว่ากล่องข้าวโฟมไม่ตกลงไปในถังขยะ แต่ลอยอยู่ในอากาศ
   - แม่บ้านมองอย่างงงๆ แล้วก็หัวเราะออกมา เพราะกล่องข้าวโฟมเบามากจนลอยอยู่เหนือขยะในถัง

บทเรียนที่ได้: กล่องข้าวโฟมย่อยสลายยากมาก และเป็นขยะที่ก่อให้เกิดปัญหามลพิษในสิ่งแวดล้อม

วิธีการเลิกใช้กล่องข้าวโฟมแบบ Step-by-Step

1. เลือกใช้กล่องข้าวส่วนตัว: นำกล่องข้าวส่วนตัวทำจากวัสดุที่ปลอดภัยและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมไปใส่ข้าวกลัววันแทนกล่องข้าวโฟม
2. รณรงค์ให้เลิกใช้กล่องข้าวโฟม: ร่วมรณรงค์ให้ร้านอาหารและผู้บริโภคเลิกใช้กล่องข้าวโฟม หากทำได้ ให้เลือกซื้ออาหารจากร้านอาหารที่ไม่ใช้กล่องข้าวโฟม
3. ปฏิเสธกล่องข้าวโฟม: หากร้านอาหารให้กล่องข้าวโฟมมา ให้ปฏิเสธอย่างสุภาพ แล้วนำกล่องข้าวส่วนตัวมาใส่ข้าวกลางวันแทน
4. บอกต่อและสร้างกระแส: บอกต่อข้อมูลอันตรายและผลกระทบของกล่องข้าวโฟมให้เพื่อนๆ และคนรอบข้างทราบ เพื่อสร้างกระแสให้เลิกใช้กล่องข้าวโฟม

คำถามที่พบบ่อย

1. ทำไมกล่องข้าวโฟมถึงเป็นอันตราย?
   - กล่องข้าวโฟมผลิตจากพลาสติกประเภทโพลีสไตรีน ซึ่งมีสารสไตรีนซึ่งเป็นสารก่อมะเร็งที่สามารถซึมผ่านอาหารเข้าสู่ร่างกายได้เมื่อสัมผัสกับความร้อน
2. กล่องข้าวโฟมใช้ซ้ำได้หรือไม่?
   - ไม่ได้ กล่องข้าวโฟมเป็นภาชนะใส่อาหารแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง
3. กล่องข้าวโฟมย่อยสลายได้หรือไม่?
   - ยากมาก กล่องข้าวโฟมย่อยสลายยากมาก โดยต้องใช้เวลาย่อยสลายนานถึง 500 ปี
4. เราควรใช้กล่องข้าวประเภทใดแทนกล่องข้าวโฟม?
   - กล่องข้าวกระดาษ กล่องข้าวพลาสติก กล่องข้าวสเตนเลส หรือกล่องข้าวแก้ว
5. **เราสามารถทำอะไรได้บ้างเพื่อลดการใช้กล่อง