ภัยร้ายแฝงตัว: ตรวจจับกลโกงของมิจฉาชีพยุคดิจิทัล

มิจฉาชีพ คือ ใคร?

มิจฉาชีพคือบุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่กระทำการอันเป็นการหลอกลวงหรือฉ้อโกงเพื่อแสวงหาผลประโยชน์เข้าตนเอง โดยมักใช้กลยุทธ์ที่แยบยลและสร้างความเสียหายทางการเงินหรือข้อมูลส่วนบุคคลให้กับเหยื่อ

สถิติที่น่าตกใจ

สถิติอย่างเป็นทางการเผยให้เห็นว่าการฉ้อโกงจากมิจฉาชีพมีอัตราเพิ่มสูงขึ้นอย่างน่าเป็นห่วงในประเทศไทย

• ศูนย์รับเรื่องร้องเรียนปัญหาออนไลน์ (ศรポ) รายงานว่าในปี 2564 มีการแจ้งความคดีฉ้อโกงออนไลน์สูงถึง 55,977 คดี เพิ่มขึ้นจากปี 2563 ถึง 55%
• ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เปิดเผยว่ามูลค่าความเสียหายจากการฉ้อโกงผ่านช่องทางออนไลน์ในปี 2564 สูงถึง 7,209 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปี 2563 ถึง 30%

กลวิธีอันแยบยลของมิจฉาชีพ

มิจฉาชีพมักใช้กลวิธีที่หลากหลายเพื่อหลอกลวงเหยื่อ เช่น

• การสร้างเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชันปลอม: ล่อลวงให้เหยื่อกรอกข้อมูลส่วนตัวหรือทางการเงิน
• การส่งข้อความหรืออีเมลหลอกลวง: แอบอ้างเป็นองค์กรที่มีชื่อเสียงเพื่อล้วงข้อมูลหรือเงิน
• การโทรศัพท์หลอกลวง: หลอกลวงให้เหยื่อโอนเงินหรือเปิดเผยข้อมูลสำคัญ
• การหลอกใช้โซเชียลมีเดีย: สร้างบัญชีปลอมหรือแฮ็กบัญชีจริงเพื่อติดต่อเหยื่อ

ประเภทของมิจฉาชีพ

มิจฉาชีพสามารถจำแนกได้เป็นหลายประเภท ได้แก่

• มิจฉาชีพประเภทหลอกลวงการลงทุน: หลอกลวงให้ลงทุนในโครงการที่ไม่น่าเชื่อถือและสูญเงิน
• มิจฉาชีพประเภทหลอกให้กู้ยืมเงิน: หลอกลวงให้กู้ยืมเงินโดยมักเสนออัตราดอกเบี้ยต่ำหรือไม่มีหลักประกัน
• มิจฉาชีพประเภทหลอกขายสินค้าออนไลน์: หลอกขายสินค้าที่ไม่มีจริงหรือสินค้าที่คุณภาพต่ำกว่าที่โฆษณา
• มิจฉาชีพประเภทหลอกใช้ข้อมูลส่วนตัว: หลอกลวงให้เปิดเผยข้อมูลส่วนตัว เช่น บัตรประจำตัวประชาชนหรือข้อมูลบัญชีธนาคาร
• มิจฉาชีพประเภทโทรศัพท์มือถือ: หลอกลวงให้เหยื่อเปิดเผยข้อมูลหรือโอนเงินด้วยกลวิธีต่างๆ เช่น การโทรศัพท์มาแอบอ้างเป็นเจ้าหน้าที่จากบริษัทโทรศัพท์หรือธนาคาร

กลุ่มเป้าหมายที่เสี่ยงต่อการถูกหลอก

กลุ่มเป้าหมายที่มิจฉาชีพมักเล็งเป้าหมายได้แก่

• ผู้สูงอายุ: มักขาดความรู้ด้านการเงินและเทคโนโลยี
• เยาวชน: มักมีความอยากรู้อยากเห็นและอาจหลงเชื่อข้อมูลออนไลน์ได้ง่าย
• ผู้ที่โลภหรือมีความต้องการทางการเงินสูง: มักถูกหลอกลวงด้วยคำเสนอที่ดูดีเกินจริง
• ผู้ที่ไม่ระมัดระวังในการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัว: มักตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพที่หลอกใช้ข้อมูลส่วนตัว

ผลกระทบร้ายแรงจากการถูกหลอก

การถูกมิจฉาชีพหลอกลวงอาจส่งผลกระทบร้ายแรงได้แก่

• ความสูญเสียทางการเงิน: มิจฉาชีพอาจหลอกลวงให้เหยื่อโอนเงินหรือสูญเงินจากการลงทุนที่ไม่น่าเชื่อถือ
• ความเสียหายทางข้อมูลส่วนตัว: มิจฉาชีพอาจนำข้อมูลส่วนตัวของเหยื่อไปใช้ในทางที่ผิด เช่น การโจรกรรมข้อมูลหรือการปลอมแปลงเอกสาร
• ความเครียดและความวิตกกังวล: การถูกหลอกลวงอาจสร้างความเครียดและความวิตกกังวลให้กับเหยื่อได้
• ความเสื่อมเสียชื่อเสียง: มิจฉาชีพอาจใช้ชื่อเสียงของเหยื่อไปแสวงหาประโยชน์หรือก่ออาชญากรรม

วิธีป้องกันการถูกหลอก

เพื่อป้องกันการถูกมิจฉาชีพหลอกลวง ให้ดำเนินการดังนี้

• ตรวจสอบข้อมูลให้รอบด้าน: อย่าหลงเชื่อข้อมูลออนไลน์หรือการติดต่อจากบุคคลแปลกหน้าใดๆ โดยง่าย ให้ตรวจสอบข้อมูลให้รอบด้านก่อนตัดสินใจ
• อย่าเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวโดยไม่จำเป็น: อย่าเปิดเผยข้อมูลส่วนตัว เช่น บัตรประจำตัวประชาชนหรือข้อมูลบัญชีธนาคารในช่องทางออนไลน์หรือกับบุคคลแปลกหน้า
• ใช้รหัสผ่านที่ปลอดภัยและเปลี่ยนรหัสผ่านเป็นประจำ: ใช้รหัสผ่านที่ปลอดภัยและเปลี่ยนรหัสผ่านเป็นประจำเพื่อป้องกันการโจรกรรมข้อมูล
• ระมัดระวังการดาวน์โหลดแอปพลิเคชันและไฟล์แนบ: ระมัดระวังการดาวน์โหลดแอปพลิเคชันและไฟล์แนบจากแหล่งที่ไม่น่าเชื่อถือ เพราะอาจมีมัลแวร์ที่แฝงตัวมา
• ติดตามข่าวสารเกี่ยวกับกลโกงของมิจฉาชีพ: ติดตามข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับกลโกงของมิจฉาชีพเพื่อให้ทันต่อสถานการณ์และสามารถป้องกันตัวเองได้

การดำเนินการเมื่อถูกหลอก

หากถูกมิจฉาชีพหลอกลวง ให้ดำเนินการดังนี้

• แจ้งความกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ: แจ้งความกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในพื้นที่เกิดเหตุโดยเร็วที่สุด พร้อมนำหลักฐานที่เกี่ยวข้องมาประกอบการแจ้งความ
• ติดต่อธนาคารเพื่ออายัดบัญชี: หากถูกหลอกลวงให้โอนเงิน ให้ติดต่อธนาคารเพื่ออายัดบัญชีของมิจฉาชีพโดยด่วน
• ขอความช่วยเหลือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง: ขอความช่วยเหลือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น ศูนย์รับเรื่องร้องเรียนปัญหาออนไลน์ (ศรポ) หรือสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.)
• ระมัดระวังการรับโทรศัพท์หรือข้อความจากมิจฉาชีพ: หลังจากถูกหลอกแล้ว มิจฉาชีพอาจติดต่อกลับมาเพื่อหลอกลวงซ้ำ ให้ระมัดระวังและไม่ติดต่อกลับไป

บทบาทของภาครัฐและภาคเอกชน

ภาครัฐและภาคเอกชนมีบทบาทสำคัญในการป้องกันและปราบปรามการฉ้อโกงจากมิจฉาชีพ

ภาครัฐ:

• บังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง: บังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการฉ้อโกงอย่างจริงจังเพื่อป้องกันและลงโทษผู้กระทำผิด
• สร้างการตระหนักรู้แก่ประชาชน: สร้างการตระหนักรู้แก่ประชาชนเกี่ยวกับกลโกงของมิจฉาชีพและวิธีป้องกันการถูกหลอกลวง
• ความร่วมมือกับหน่วยงานต่างประเทศ: ความร่วมมือกับหน่วยงานต่างประเทศเพื่อปราบปรามการฉ้อโกงข้ามชาติ

ภาคเอกชน:

• พัฒนาเทคโนโลยีเพื่อป้องกันการฉ้อโกง: พัฒนาเทคโนโลยีเพื่อตรวจจับและป้องกันการฉ้อโกง เช่น ระบบการตรวจสอบตัวตนทางชีวภาพหรือการวิเคราะห์ข้อมูลขนาดใหญ่
• สร้างความร่วมมือกับหน่วยงานกำกับดูแล: สร้างความร่วมมือกับหน่วยงานกำกับดูแลเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลและพัฒนากลยุทธ์ร่วมกันในการป้องกันการฉ้อโกง
• ให้ความรู้แก่ลูกค้า: ให้ความรู้แก่ลูกค้าเกี่ยวกับกลโกงของมิจฉาชีพและวิธีป้องกันการถูกหลอกลวง

สรุป

การฉ้อโกงจากมิจฉาชีพเป็นภัย